Bong gân là một chấn thương có thể gặp ở mọi đối tượng khi vận động quá mạnh hoặc sai cách trong lao động, sinh hoạt, nhất là khi chơi thể thao. Nếu không điều trị kịp thời và đúng cách thì bong gân có thể gây ra những biến chứng khó lường. Hãy cùng Dầu Ngải Diệp Dược Nam Hà tìm hiểu rõ hơn vấn đề này qua bài viết dưới đây nhé!
1. Bong gân là gì?
Bong gân là một tình trạng dây chằng (cấu trúc nối giữa 2 hoặc nhiều xương quanh 1 khớp) bị căng quá mức hoặc bị rách gây ra đau, giảm hoặc mất vận động khớp. Vị trí bong gân thường xảy ra nhất là khớp cổ chân.
Chấn thương bong gân là một trong những chấn thương phổ biến. Theo các nghiên cứu dịch tễ, tỷ lệ bong gân ở phụ nữ thường cao hơn nam giới, và ở trẻ em và thanh thiếu niên cao hơn so với người lớn. Chấn thương bong gân có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể nhưng thường gặp nhất ở chi dưới và chi trên như mắt cá chân, đầu gối, khuỷu tay hoặc cổ tay. Và vị trí bong gân thường gặp nhất đó là khớp cổ chân.
Bong gân là tình trạng dây chằng bị căng quá mức
2. Yếu tố nguy cơ và nguyên nhân gây bong gân
Các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến bong gân, đó là:
- Các vận động viên bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ có nguy cơ bị bong gân ở các vị trí như bàn chân, cổ chân, gối khi có xu hướng phải nhảy lên trong khi thi đấu.
- Các vận động viên thể hình, tennis có nguy cơ bị bong gân cổ tay, bàn ngón tay, khớp vai, khuỷu tay.
- Vận động viên chơi các môn thể thao đối kháng, dễ va chạm có nguy cơ bong gân ở bất cứ vị trí nào.
- Các môn thể thao đòi hỏi sức bền như chạy, đi bộ cũng có nguy cơ bong gân ở bàn chân, cổ chân, khớp gối, thậm chí cả khớp háng.
- Một số môn thể thao tập trong nhà cũng làm tăng nguy cơ bị chấn thương bong gân.
- Sử dụng giày, dép không phù hợp khi tập luyện thể thao.
- Khởi động không kỹ hoặc vận động quá mạnh trước khi tập luyện.
- Nếu người nào đã từng bị bong gân thì có nguy cơ dễ bị chấn thương lại hơn so với những người chưa bao giờ bị chấn thương bong gân.
- Những người bị thừa cân, béo phì.
- Môi trường xung quanh không thuận lợi như trơn trượt, ẩm ướt khiến bạn có nguy cơ bị dễ chấn thương hơn khi vận động.
Một số nguyên nhân gây ra bong gân bao gồm:
- Chấn thương khi chơi thể thao là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bong gân.
- Gặp tai nạn trong sinh hoạt như trơn trượt chân hoặc nhảy từ trên cao xuống.
- Bê vác vật nặng thường xuyên hoặc sai tư thế.
- Bê vác đồ vật nặng quá sức của mình.
- Thao tác làm việc, lao động có tính chất lặp lại trong thời gian dài.
Những người chơi thể thao là đối tượng dễ gặp phải chấn thương bong gân nhất
3. Triệu chứng của bong gân
Các triệu chứng của bong gân rất đa dạng tùy vào mức độ của tổn thương, cụ thể như sau:
Bong gân gây đau
Đau là một dấu hiệu thông báo rằng cơ thể chúng ta đang gặp vấn đề. Nếu một cơn đau xuất hiện ngay sau khi bạn gặp phải chấn thương, tình trạng đau dữ dội ngay sau chấn thương và âm ỉ trong thời gian sau đó, đặc biệt đau tăng khi đứng tỳ chân hoặc ấn vào vùng khớp bị tổn thương thì bạn có thể nghĩ đến trường hợp đã bị bong gân.
Bong gân gây sưng
Đây là dấu hiệu gặp ngay khi bị bong gân, nhưng cũng cần thời gian khoảng vài giờ để biểu hiện rõ ràng. Do đó, đôi khi bạn chưa để ý đến chúng mà vẫn duy trì các hoạt động sau khi gặp chấn thương khiến chấn thương càng nặng hơn.
Bầm tím
Bầm tím là dấu hiệu xuất hiện muộn nhất khi các thành phần gân, cơ, dây chằng bị chấn thương và chảy máu bên trong. Theo thời gian, các thành phần thoái hóa trong máu ngấm tới da và có dấu hiệu bầm tím.
Giảm vận động tại khớp bị tổn thương
Tất cả các triệu chứng đau, sưng khiến cho bạn không thể vận động khớp được một cách tự nhiên như trước. Khoảng một ngày sau khi bị chấn thương, bạn sẽ tự cảm thấy cứng khớp, phải rất nhẹ nhàng mới có thể vận động lại được.
4. Nên làm gì khi bị bong gân
Theo Hiệp hội Phẫu thuật viên chấn thương Hoa Kỳ (AAOS) khuyến cáo, trong vài ngày hoặc vài tuần đầu tiên sau khi bị chấn thương bong gân, bạn nên làm một số cách điều trị như sau:
Bất động
Giúp tránh các thương tổn bị nặng thêm, bao gồm hạn chế cử động khu vực bị tổn thương bằng cách sử dụng một thanh nẹp, bó bột hoặc sử dụng nạng.
Nghỉ ngơi tuyệt đối
Hạn chế đi lại để cho khớp, gân cơ và dây chằng của bạn được nghỉ ngơi, cũng như có thời gian để phục hồi hoàn toàn.
Chườm đá
Nước đá sẽ giúp giảm sưng và viêm. Tuy nhiên, cần lưu ý không bao giờ chườm đá trực tiếp lên da. Mà thay vào đó, hãy quấn một chiếc khăn mỏng quanh túi đá, sau đó để nó trên vùng khớp đau của bạn trong 20 phút và lấy đá ra trong 10 phút. Thực hiện lặp lại càng nhiều càng tốt trong 24 đến 72 giờ đầu tiên.
Chườm đá là cách giảm sưng viêm khi bị bong gân rất hiệu quả
Băng ép
Những tổn thương bong gân có thể được ép bằng thanh nẹp, băng chun sẽ giúp giảm tình trạng sưng viêm.
Giữ cao vùng khớp bị chấn thương
Trong vòng 2 ngày đầu, để đảm bảo máu về tim tốt hãy nâng cao chân nhờ vào trọng lực giúp giảm phù nề và giảm thiểu tình trạng sưng.
Một số cách khác
Bên cạnh những cách trên, bạn có thể sử dụng các thuốc giảm đau, chống viêm tùy theo mức độ đau như: Paracetamol viên uống, các thuốc NSAID dạng uống hoặc thuốc bôi tại chỗ.
Ngoài ra, các liệu pháp vật lý trị liệu và y học cổ truyền cũng sẽ giúp cải thiện triệu chứng và cải thiện thời gian hồi phục như: massage, châm cứu, nắn chỉnh. Tuy nhiên, cách này cần tới khám và được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa để có chỉ định trong từng giai đoạn bong gân phù hợp.
Hy vọng rằng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng bong gân, cũng như những điều cần nên làm sau khi gặp chấn thương bong gân. Nếu tình trạng đau kéo dài, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn chính xác hơn.